مۆری کاتیی یونیکس
چەند چرکە لە 1.1.1970 ەوەیە؟ کاتەکانی Epoch Posix بزانە و بیگۆڕە بە شێوەی ئۆنلاین.
بزانە لە مانگی یەکی ساڵی ١٩٧٠ەوە چەند چرکە تێپەڕیوە، ئەمە مۆری کاتیی یونیکسە کە بە شێوەیەکی بەرفراوان لە زانستی کۆمپیوتەردا بەکاردەهێنرێت.
مۆری کاتیی ئێستای یونیکس
گۆڕینی نێوان مۆری کاتی یونیکس و کاتی بەروار
پرسیار و وەڵامی سەرنجڕاکێش دەربارەی مۆری کاتی یونیکس
مۆری کاتی یونیکس چییە؟
"بازدانی چرکە" چییە؟
یونیکس چییە؟
تێگەیشتن لە مۆری کاتی یونیکس: بڕبڕەی پشتی ژمارەیی بۆ بەدواداچوونی کات لە سیستەمی کۆمپیوتەردا
مۆری کاتیی یونیکس نوێنەرایەتییەکی ژمارەییە بۆ ساتێکی دیاریکراو لە کاتدا. بە شێوەیەکی گشتی بەکاردێت بۆ بەدواداچوونی بەروار و کاتی ڕووداوەکان لە سیستەمی کۆمپیوتەردا، و زۆرجار وەک بەهایەکی ژمارەیەکی تەواو واژۆکراو هەڵدەگیرێت کە نوێنەرایەتی ژمارەی ئەو چرکانە دەکات کە لە سەردەمی یونیکسەوە تێپەڕیون. سەردەمی یونیکس ئەو خاڵە کاتەیە کە مۆری کاتی یونیکس لەسەر 0 دانراوە، و بەگشتی بە نیوەشەو لە 1ی ژانویەی 1970 دادەنرێت، کاتێکی گشتگیری هەماهەنگ (UTC).
مۆری کاتی یونیکس بە شێوەیەکی باو لە بەرنامەسازی کۆمپیوتەردا بەکاردەهێنرێت، بەتایبەتی لە پەرەپێدانی وێبدا، بۆ نیشاندانی بەروار و کاتی وردی ڕووداوێک یان کردارێک. بۆ نموونە دەتوانرێت مۆری کاتی یونیکس بەکاربهێنرێت بۆ نوێنەرایەتیکردنی ئەو کاتەی کە بەکارهێنەرێک کردارێکی دیاریکراوی لە ماڵپەڕێکدا ئەنجامداوە، یان بۆ بەدواداچوونی بەروار و کاتی مامەڵەیەک لە بنکەدراوەیەکدا.
یەکێک لە سوودەکانی بەکارهێنانی مۆری کاتی یونیکس ئەوەیە کە دەتوانرێت بە ئاسانی بگۆڕدرێت بۆ فۆرماتێکی بەروار و کات کە مرۆڤ بخوێنێتەوە. ئەمە بەسوودە لە کاتی پیشاندانی مۆری کات بۆ بەکارهێنەران، یان لە کاتی بەراوردکردنی مۆری کات بۆ دیاریکردنی جیاوازی کات لە نێوان دوو ڕووداودا. بۆ گۆڕینی مۆری کاتی یونیکس بۆ بەروار و کاتێک کە مرۆڤ دەتوانێت بخوێنێتەوە، پرۆگرامەر دەتوانێت فەنکشنێک یان کتێبخانەیەک بەکاربهێنێت کە توانای گۆڕینی مۆری کاتەکەی هەبێت بۆ فۆرماتەکەی دڵخواز.
جگە لە بەکارهێنانی لە بەرنامەسازی کۆمپیوتەردا، مۆری کاتی یونیکس بە شێوەیەکی باو لە بوارەکانی دیکەشدا بەکاردەهێنرێت، وەک کریپتۆگرافی و ئاسایشی تۆڕ. بۆ نموونە دەتوانرێت مۆری کاتی یونیکس وەک بەشێک لە واژۆی دیجیتاڵی بەکاربهێنرێت بۆ پشتڕاستکردنەوەی ڕەسەنایەتی بەڵگەنامەیەک یان پەیامێک.
بە گشتی مۆری کاتی یونیکس ئامرازێکی گشتگیرە و بە شێوەیەکی بەرفراوان بەکاردەهێنرێت بۆ بەدواداچوون و نوێنەرایەتیکردنی بەروار و کاتەکان لە سیستەمی کۆمپیوتەردا. نوێنەرایەتی ژمارەیی سادەی و گۆڕینی ئاسانی وای لێدەکات ببێتە هەڵبژاردەیەکی گونجاو بۆ زۆرێک لە کارپێکردنەکان.
تێگەیشتن لە UTC: ستانداردی کاتیی جیهانی کە جیهان لە هاوئاهەنگدا دەهێڵێتەوە
کاتی هاوکاتی گشتگیر (یان UTC) کە پێشتر بە کاتی گشتگیری هەماهەنگ (یان UTC) ناسرابوو، ستانداردی کاتیی سەرەتاییە کە لە فڕۆکەوانی و پیشەسازی ئۆتۆمبێل و کۆمەڵگە زانستی و تەکنیکییەکاندا بەکاردەهێنرێت. هەروەها UTC لە قوتابخانە و حکومەت و شوێنە بازرگانییەکان بەکاردەهێنرێت بۆ ئەوەی سیستەمەکانیان بە هەمان خشتە کاربکەن. هەر هەرێمێک بەروار و کاتەکانی خۆی لە UTC هەڵدەبژێرێت. هەموو ڕۆژێک، UTC لە کاتژمێر ٣ی بەیانی بە کاتی ستانداردی زەریای هێمن (PST) تا کاتژمێر ٦ی ئێوارە بە کاتی ناوەندی ئەمریکا نوێ دەکرێتەوە.
پاشان وردی مۆری کاتی UTC حیسابکراو ± 0.9 چرکە کاتێک بە تێکڕا لە ماوەی 30 خولەکدا. هەر چەند ساڵ جارێک بازدانێکی چرکە بۆ ساڵنامەکە زیاد دەکرێت بۆ ئەوەی گۆڕانکاری لە درێژی ساڵدا ڕوونەدات لەگەڵ سوڕانەوەی زەوی. هەروەها ناوچەگەلێک هەن کە پێیان دەوترێت ناوچەی کاتی کە لەسەر بنەمای شار یان شارۆچکە جیاوازەکان دامەزراون. ناوچەی کاتیی سەرەتایی ناوی گرینویچ.
ناوچە کاتییەکان بەو شێوەیە پێناسە دەکرێن کە ناوچەکە چەندە لە میریدانی سەرەتاییەوە دوورە. بۆ نموونە ئەمریکای باکوور ١٢ ناوچەی کاتیی هەیە بە پشتبەستن بەوەی کە چەندە لە ئەمریکای باکووری ڕۆژهەڵاتی میریدانی (EPIM) دوورن. ناوچەی کاتیی سەرەتایی ناونراوە گرینویچ، بە ناوی ڕوانگەی شاهانەی گرینویچ لە لەندەن کە پێش لەناوچوونی ڕوانگەکە لە کاتی جەنگی جیهانی دووەمدا، مێرتینگی سەرەکی تێدا بووە. ناوچەی کاتیی سەرەتایی وەک پێوەرێک بۆ ناوچەکانی تر کاردەکات و کاتەکانی کارکردنی ڕۆژانەی هەموو کەسێک دیاری دەکات. جیاوازی سەرەکی نێوان ناوچەی کاتیی سەرەتایی و لاوەکی ئەوەیە کە ناوچە لاوەکییەکان لە نێوان ٢ بۆ ١٣ پلە لە دووری میریدانی سەرەکییەوەن- بۆیە، ئەم ناوچە ئۆفسێتانە باشتر گونجاون بۆ کات بەسەربردنی ئێواران یان کاری بازرگانی.