دروستکردنی پیتێکی هەڕەمەکی (char)
دەستبەجێ کاراکتەری هەڕەمەکی - پیتەکان دروست بکە! هێزی هەڕەمەکی لە باوەش بگرە و ئێستا کارەکتەری ناوازەی خۆت بەدەست بهێنە!
پەرەسەندن و کاریگەری ئەلفوبێ: گەشتێک لە ڕێگەی تاپێستی دەربڕین و پەیوەندی مرۆڤەوە
ئەلفوبێکان کە بنەماکانی بنیاتنانی زمانی نووسراون، لە شارستانیەتی مرۆڤایەتیدا گرنگییەکی قووڵیان هەیە. لە هیرۆگلیفە کۆنەکانی میسرەوە تا ئەو ڕێنووسە مۆدێرنانەی کە ئەمڕۆ بەکاریان دەهێنین، ئەلفوبێ پەرەی سەندووە و شێوازی پەیوەندیکردن و دەربڕینی بیرکردنەوەمان لە قاڵب داوە. ئەلفوبێ بریتیە لە کۆمەڵێک هێما کە هەریەکەیان نوێنەرایەتی دەنگێکی دیاریکراو یان فۆنێمێک دەکەن. ئەم هێمایانە کاتێک یەکدەگرنەوە، وشە و ڕستە دروست دەکەن و لە کۆتاییدا مانا دەگەیەنن. با بچینە ناو جیهانی سەرنجڕاکێشی ئەلفوبێکانەوە و لێکۆڵینەوە لەوە بکەین کە چۆن کاریگەرییان لەسەر پەیوەندی مرۆڤەکان هەبووە و بە درێژایی مێژوو گۆڕانکارییان بەسەردا هاتووە.
سەرچاوەی ئەلفوبێ بۆ هەزاران ساڵ دەگەڕێتەوە بۆ شارستانییەتە کۆنەکان. ئەلفوبێی فینیقی کە لە دەوروبەری ساڵی ١٢٠٠ پێش زایین پەرەی سەندووە، یەکێک بووە لە سەرەتاییترین ئەلفوبێ ناسراوەکان. لە ٢٢ هێمای بزوێن پێکهاتبوو و بزوێنەری تێدا نەبوو. ئەلفوبێی فینیقی بناغەی زۆرێک لە ئەلفوبێی مۆدێرن دانا، لەوانەش ڕێنووسی یۆنانی و لاتینی و سیریلیک. لەگەڵ پەرەسەندنی ئاڵۆزتر و پەیوەستبوونی کۆمەڵگاکان، پێویستی بە سیستەمێکی نووسینی ستاندارد بۆ بازرگانی و کارگێڕی و ئاڵوگۆڕی کولتووری شتێکی بنەڕەتی بوو.
ئەلفوبێ تەنیا کۆمەڵە پیتەکان نین بەڵکو گرنگییەکی کولتووری و مێژوویییان هەیە. ڕەنگدانەوەی تایبەتمەندییە فۆنێتیک و زمانەوانییە ناوازەکانی زمانێکی دیاریکراو یان کۆمەڵە زمانێکن. بۆ نموونە، ڕەنگینیی و وردبینی ئەلفوبێی عەرەبی بە خەتنووسە ئاڵۆزەکەیەوە بە قووڵی لەگەڵ میراتی دەوڵەمەندی کولتووری جیهانی عەرەبیدا تێکەڵ بووە. ڕێنووسی دیڤاناگاری کە بۆ زمانی هیندی و سانسکریت و چەند زمانێکی دیکەی هیندستان بەکاردێت، ئاڵۆزی و وردبینییەکانی سیستەمی فۆنێتیکی جۆراوجۆر پیشان دەدات کە لە هیندستاندا دەبینرێن.
یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرنجڕاکێشەکانی ئەلفوبێ، گونجاندن و گشتگیربوونیانە. دەتوانن دەنگ و وشەی نوێ لەخۆ بگرن لەگەڵ پەرەسەندنی زمانەکان. هەروەها دەتوانرێت ئەلفوبێکان دەستکاری بکرێت یان درێژ بکرێتەوە بۆ ئەوەی لەگەڵ پێداویستی زمان یان زاراوە جیاوازەکاندا بگونجێت. بۆ نموونە، زۆرجار نیشانەکانی دیاکریتیک و هێماکانی لەهجە بۆ ئەلفوبێی هەبوو زیاد دەکرێن بۆ نوێنەرایەتیکردنی جیاوازییە فۆنێتیکییە ناوازەکان. ئەم گونجاندنە وایکردووە ئەلفوبێکان سنوورەکان تێپەڕێنن و پەیوەندی جیهانی ئاسان بکەن.
لە سەردەمی دیجیتاڵیدا ئەلفوبێ فۆڕمی نوێی وەرگرتووە لەگەڵ هاتنی تەکنەلۆژیای کۆمپیوتەر و ئینتەرنێت. لە ئیمۆجی و ئیمۆجینەکانەوە تا زمانەکانی کۆدکردن، ئەلفوبێکان لە پیتە تەقلیدییەکانەوە فراوانتر بوون و کۆمەڵێک هێما و کاراکتەری بەرفراوان لەخۆدەگرن. توانای گەیاندنی مانا و هەست لە ڕێگەی نوێنەرایەتییە بینراوەکانەوە شۆڕشێکی گەورەی لە شێوازی پەیوەندیکردنمان بە شێوەی ئۆنلاین کردووە. لەگەڵ گەشتکردنمان بە دیمەنی دیجیتاڵیدا، ئەلفوبێکان بەردەوامن لە پەرەسەندن و داڕشتنی داهاتووی زمانی نووسراو.
لە کۆتاییدا، ئەلفوبێ تەنیا سیستەمی نووسین نییە؛ دەروازەی زانین و کولتوور و پەیوەندی مرۆڤن. ئەوان ڕۆڵێکی سەرەکییان لە مێژووی ئێمەدا گێڕاوە، ڕێگەیان پێداوە بیرکردنەوە و چیرۆک و بیرۆکەکانمان لە نێوان نەوەکاندا تۆمار بکەین و هاوبەشی بکەین. ئەلفوبێ بەڵگەی هێزی باوەڕپێنەکراوی داهێنەری مرۆڤ و توانای بێسنووری زمانی نووسینە. لە کاتێکدا بەردەوام دەبین لە گەڕان بەناو ئەلفوبێ جۆراوجۆرەکانی جیهاندا، تابلۆی دەربڕینی مرۆڤ هەڵدەوەشێنینەوە و ئاهەنگ دەگێڕین بە جوانی فرەچەشنی زمانەوانی.