کۆمپاس ئۆنلاین
پلەی کۆمپاس و کۆمپاس لە ئامێرەکەتدا بە شێوەی ئۆنلاین ببینە.
پرسیار و وەڵامی سەرنجڕاکێش دەربارەی جوگرافیا
کۆمپاس چییە؟
بوسۆلا چییە؟
پانی چییە؟
درێژایی چییە؟
کێڵگەی موگناتیسی زەوی چەندە؟
ئاڕاستەکردن چییە؟
گەشتکردن بە جیهانەکەمان: ڕۆڵی بێ کاتیی کۆمپاسەکان لە گەڕان و تەکنەلۆژیا و دیاردە سروشتییەکان
کۆمپاس ئامرازێکی گەشتیارییە کە بۆ دیاریکردنی ئاراستە بەکاردێت. بە شێوەیەکی گشتی لە دەرزییەکی موگناتیسی پێکدێت کە لەسەر خاڵێکی وەرچەرخان دانراوە، ئەمەش ڕێگەی پێدەدات بە ئازادی بسووڕێتەوە. بەزۆری دەرزییەکە بە چوار ئاراستەی سەرەکی دیاری دەکرێت: باکوور، باشوور، ڕۆژهەڵات و ڕۆژئاوا.
زۆرجار کۆمپاس بە هاوبەشی لەگەڵ نەخشە بەکاردەهێنرێت بۆ یارمەتیدانی کەسێک بۆ دیاریکردنی شوێنی خۆی و پلاندانان بۆ ڕێگایەک. دەرزی موگناتیسی لە کۆمپاسدا بەلای کێڵگەی موگناتیسی زەویدا ڕادەکێشرێت کە لەگەڵ میحوەرەکەی خولانەوەی هەسارەکەدا هاوتەریب دەبێت. ئەمەش بەو مانایەیە کە دەرزییەکە هەمیشە ئاراستەی جەمسەری موگناتیسی باکوور دەکات کە دەکەوێتە نزیک جەمسەری باکووری جوگرافی.
کۆمپاس بۆ چەندین سەدە بۆ کەشتیوانی بەکاردەهێنرێت، مێژووەکەی دەگەڕێتەوە بۆ شانشینی هانی چینی لە سەدەی دووەمی پێش زایین. بۆ یەکەمجار لە سەردەمی جەنگە خاچپەرستەکاندا لە سەدەی دوازدەهەمدا لەلایەن ئەوروپییەکانەوە بەکارهێنراون. ئەمڕۆ کۆمپاس بە شێوەیەکی باو لەلایەن گەشتیاران و دەریاوانان و کەسانی دیکەی ئارەزومەندانی دەرەوە بەکاردەهێنرێت بۆ گەشتکردن لە زەوییە نامۆکاندا.
جگە لە کۆمپاسە موگناتیسییە تەقلیدییەکان، کۆمپاسە ئەلیکترۆنیەکانیش هەن کە هەستەوەرێک بەکاردەهێنن بۆ دیاریکردنی کێڵگە موگناتیسیەکانی زەوی. ئەم کۆمپاسە ئەلیکترۆنییانە زۆرجار لە مۆبایلە زیرەکەکان و ئامێرە ئەلیکترۆنییەکانی تردا دەبینرێن، و دەتوانرێت بەکاربهێنرێن بۆ پێدانی زانیاری گەشتکردن لە کاتی ڕاستەقینەدا.
کۆمپاس ئامرازێکی سەرەکییە بۆ گەشتکردن، و بۆ چەندین سەدە لەلایەن گەڕان و دەریاوان و سەرگەردانەکانەوە بەکاردەهێنرێت بۆ ئەوەی یارمەتیان بدات ڕێگەی خۆیان بدۆزنەوە. جا تۆ گەشتیارێک بیت کە بەناو دەرەوەی گەورەدا دەگەڕێیت یان دەریاوانێک بیت کە بە دەریا کراوەکاندا دەگەڕێیت، کۆمپاس ئامرازێکی بەنرخە کە دەبێت لەبەردەستتدا بێت.
زەوی هەسارەیەکە پڕە لە چەندین سەرسوڕهێنەری سروشتی. یەکێک لە تایبەتمەندییە سەرنجڕاکێشەکانی هەسارەکە کێڵگە موگناتیسییەکەیەتی. کێڵگە موگناتیسیەکان هەموو تەنەکانی بارگاویی کارەبایی لە گەردووندا دەورە داوە. کێڵگەی موگناتیسی زەوی ئەوەندە بەهێزە تەنانەت گەلەئەستێرەی ئێمەش کێڵگەیەکی بەهێزی هەیە. لە کۆتاییدا زاناکان داتای پێوانەکردنی کێڵگەکەیان بەکاردەهێنن بۆ تێگەیشتن لە ڕابردوو و داهاتووی هەسارەکەمان.
زۆرێک لە گیاندارەکان کێڵگەی موگناتیسی زەوی بەکاردەهێنن بۆ دۆزینەوەی ڕێگەی خۆیان و مانەوە بە سەلامەتی. باڵندەکان بە بەکارهێنانی کێڵگەی موگناتیسی زەوی گەشت دەکەن؛ کاتێک سەریان لێ شێواوە بەرەو باکوور یان باشوور مەلە دەکەن و دواتر بە بەکارهێنانی هەستی ئاراستەکردنیان لەو ئاراستەیانە دوور دەکەونەوە. لیڤەرەکان هەستی ئاراستەکردنیان بەکاردەهێنن بۆ ئەوەی لەکاتی ڕاوکردندا سەلامەت بن؛ ئەمە بە تایبەتی لە کاتی ڕاوکردن لەو ناوچانەی کە کێڵگە بەهێزەکانیان هەیە وەک کارگەی پۆڵا یان کانەکان ڕاستە. جگە لەوەش زۆرێک لە ڕووەکەکان بە بەکارهێنانی کێڵگەی جیۆموگناتیسی بۆ پشتگیریکردن لە یەکتر دەشۆن؛ ئەم کردارە یارمەتیان دەدات کە ڕاست بمێننەوە لەگەڵ گەشەکردنیان.